εταίρα

Κατά την αρχαιότητα η λέξη σήμαινε –όπως και σήμερα– τη γυναίκα των ελευθερίων ηθών, η οποία εμπορεύεται τα θέλγητρά της. Στην Αθήνα, οι ε. αποτελούσαν ιδιαίτερη κατηγορία ελεύθερων γυναικών. Εκτός από το κάλλος, διέθεταν γενικά μια ανεπτυγμένη καλλιέργεια και ήταν ικανές να συμμετέχουν ευχάριστα σε συζητήσεις και να ασκούν κάποια επιρροή στο περιβάλλον τους. Μερικοί όμως υποστηρίζουν ότι ο χαρακτηρισμός της ε. δινόταν ευφημιστικά σε όλες τις γυναίκες ελευθερίων ηθών, που ήταν χαμηλότατου επιπέδου και οι περισσότερες δεν είχαν καθόλου μόρφωση. Στην Αθήνα η συναναστροφή με τις ε. δεν αποτελούσε ανωμαλία του ιδιωτικού ή κοινωνικού βίου και ήταν ανεκτή η σχέση νυμφευμένων ανδρών, ακόμα και εκείνων που ασκούσαν δημόσιο λειτούργημα ή ήταν φημισμένοι καλλιτέχνες, με ε. Πολλοί πολιτικοί, φιλόσοφοι και ποιητές, αντί να νυμφευθούν, διατηρούσαν περισσότερο ή λιγότερο διαρκείς σχέσεις με ε. οι οποίες έμειναν ονομαστές. Είναι γνωστός ο δεσμός του Πραξιτέλη με τη Φρύνη, του Αρίστιππου με τη Λαΐδα, του Μενάνδρου με τη Γλυκέρα, του Επίκουρου με τη μαθήτριά του Λεόντιο κ.ά. Η σχέση επίσης του Περικλή με την Ασπασία προσέδωσε εξαιρετική αίγλη στην κατηγορία των ε. και γεννήθηκε η εντύπωση ότι όλες οι ε. είχαν προσόντα και αρετές ανάλογες με της Ασπασίας. Οι περισσότερες ε. κατάγονταν από δούλους και ήταν απελεύθερες ξένες που κατέφευγαν στην Αθήνα, επειδή η πόλη προσέφερε ευκολίες στο επάγγελμά τους. Ενώ οι Αθηναίες ζούσαν περιορισμένες και απομονωμένες στο σπίτι, χωρίς καμιά συμμετοχή στον κοινωνικό και στον δημόσιο βίο, οι ε. σύχναζαν σε όλους του τόπους: στα θέατρα, στην αγορά, στον ναό της Αφροδίτης κλπ. Απόόλεςτιςελληνικέςπόλεις,ηπιοφημισμένηγιατοπλήθος,τοκάλλοςκαιτηνπολυτέλειατωνε.τηςήτανη Κόρινθος, όπου συνέρρεαν από παντού πλούσιοι ξένοι, έμποροι και ναυτιλλόμενοι. Στον περίφημο ναό της Αφροδίτης στην Κόρινθο υπηρετούσαν περισσότερες από χίλιες ε. όλων των κατηγοριών. Η μόνη ελληνική πόλη που δεν είχε ε. ήταν η Σπάρτη.

* * *

η

βλ. εταίρος.